آزمایشگاه کالیبراسیون ظریف سنجش

کالیبراسیون به زبان ساده، یعنی اندازه‌گیری و صحت کارایی تجهیزات اندازه‌گیری، در مطابقت با یک مرجع تایید شده. این صحت سنجی در محلی تحت عنوان آزمایشگاه کالیبراسیون انجام می‌شود. با توجه به اینکه دستیابی به کیفیت برتر، از طریق انجام آزمون‌ها و اندازه‌گیری‌های مطمئن و دقیق صورت می گیرد، لذا انجام فرآیند کالیبراسیون در تجهیزات آزمایشگاهی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

موضوع مهم آزمایشگاه کالیبراسیون جایی اهمیت خود را نشان می‌دهد که در صنایع آزمایشگاهی، کالیبره کردن دستگاه‌هایی از جمله انکوباتور و اتاقک‌های تست پایداری، جهت بالا بردن میزان دقت آنهاست و سنجش این موضوع، با انجام یک کالیبراسیون خوب، استاندارد و البته دقیق محقق می‌شود.

گرچه به گمان برخی افراد، فرآیند کالیبراسیون نیاز به صرف هزینه و زمان دراد اما باید توجه داشت که عدم قطعیت اندازه‌گیری، سبب تشخیص نادرست و در نتیجه اقدام‌های نادرست در زمینه‌های مختلف می‌شود و حتی در برخی از موارد حساس مانند دستگاه‌های صنعتی یا پزشکی، می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را به بار بیاورد.

خوب پس از اینکه کمی بیشتر با موضوع بسیار مهم آزماشگاه کالیبراسیون آشنا شدیم، شاید برای شما این سوال ایجاد شده باشد که اصولا کالیبراسیون با چه اهدافی انجام می‌شود؟

در اینجا باید بگوییم که انجام فرآیندهای کالیبراسیون، معمولا با 2 هدف اصلی زیر انجام می‌شود:

1- برای ایجاد قابلیت ردیابی دستگاه با استانداردهای مرجع

2- اطمینان از درستی مقادیر خوانده شده از دستگاه اندازه‌گیر

بیشتر بخوانید: خرید تجهیزات کالیبراسیون

زمان مناسب برای مراجعه به آزمایشگاه کالیبراسیون، چه زمانی است؟

برخی از عوامل مهم در تخمین حداقل زمان فواصل مراجعه به آزمایشگاه کالیبراسیون عبارت‌اند از:

1- نوع وسیله

2- پیشنهاد و توصیه کارخانه سازنده

3- روند داده‌های به دست آمده از روی سوابق کالیبراسیون قبلی

4- سوابق تعمیر و نگهداری دستگاه

5- طول زمان استفاده و تعداد دفعات استفاده

6- مدت زمان عمر دستگاه

7- تغییر شرایط محیطی(مانند دما، رطوبت، ارتعاشات و ...)

آشنایی با 3 روش اصلی و مرسوم انجام آزمایش کالیبراسیون

انجام آزمایش کالیبراسیون به طور کلی، به سه روش مرسوم قابل اجرا است.

1-  به دست آوردن خطا و ثبت نتایج حاصله از آزمایش است.

2-  علاوه بر روش اول تنظیم، تعمیر یا حذف خطای ایجاد شده را نیز در بر می‌گیرد.

3- علاوه بر پوشش روش اول و دوم، نتایج حاصله با استاندارد و دستورالعمل مربوطه مقایسه و وضعیت دستگاه نیز از جهت قبول یا رد آن مشخص می شود.

بهتر است کالیبراسیون در چه مکانی انجام شود؟

مکان مناسب برای انجام آزمایش کالیبراسیون، می‌تواند هم در محل آزمایشگاه کالیبراسیون شرکت باشد و یا در محل استفاده از دستگاه مورد نظر. اگر بخواهیم از بین این دو گزینه، یکی را انتخاب کنیم، بهتر است دستگاه در محل استفاده کالیبره گردد تا مواردی مانند تغییر شرایط محیطی یا آسیب دستگاه در حمل و نقل، در صحت کالیبراسیون نقشی نداشته باشند و آزمایش و تست مورد نظر در بهترین و دقیق ترین شرایط انجام شود.

برچسب گذاری: دستگاه کالیبره شده باید از دستگاه کالیبره نشده مشخص باشد تا اشتباه سهوی دقت آزمایش را زیر سوال نبرد. به این منظور معمولا روی دستگاه کالیبره شده یک برچسب نصب می‌گردد که روی آن نام و کد شناسایی دستگاه، تاریخ کالیبراسیون، تاریخ انجام کالیبراسیون بعدی، محدودیت های کاربرد و استفاده از دستگاه درج می‌شود.

همچنین همزمان با این مرحله برگه سوابق کالیبراسیون نیز صادر می‌گردد که در آن مواردی مانند: اطلاعات شناسایی دقیق ابزار(نام، کد، سریال)، نام مسئول و محل نگهداری، تاریخ، حدود خطای قابل قبول، نتيجه کاليبراسيون در قالب مقادير خوانده شده پيش از تنظيم و پس از تنظيم براي هريک از پارامترهاي مورد کاليبراسيون، شماره سريال استانداردهايي که براي کاليبره کردن ابزار به کار رفته اند، شرايط محيطي در حين کاليبراسيون، نام شخصي که عمل کاليبراسيون را انجام داده است، جزئيات هر گونه محدوديت استفاده، جزئيات تمامي تنظيمات، خدمات، تعميرات و تغييراتي که انجام شده است درج می‌گردد.

هرم کالیبراسیون

هرم کالیبراسیون ساختار فنی و اجرایی کالیبراسیون را به صورت سلسله مراتبی نشان می‌دهد. با توجه به این هرم سیستم یکای SI در راس کالیبراسیون قرار دارد زیرا که شالوده هر اندازه‌گیری، یکا و استاندارد آن است و بدون یکای استاندارد این امر ممکن نیست.

یکاهای  SI:

این سیستم بین المللی بر اساس واحدهای کیلوگرم، متر، ثانیه، آمپر، کلوین، کندلا تنظیم شده و به ۲۲زیر مجموعه تقسیم می‌شود.

استانداردهای جهانی:

استانداردهای اندازه‌گیری که به تایید سازمان NIST آمریکا رسیده است.

استانداردهای اولیه:

استانداردهای اولیه که در استاندارد ISO17025 ذکر شده است.

استانداردهای کاری:

کالیبراسیون‌های روزانه که توسط تکنسین‌های آزمایشگاه انجام می‌شود.

دستورالعمل‌ها:

دستورالعمل‌های فرآیندی و تجهیزات اندازه‌گیری که در صنعت و تجارت به کار می‌روند.